- Business Insider interviewde de afgelopen weken verscheidene lijsttrekkers en politici van grote politieke partijen over hun programma.
- Wat waren de meest prikkelende uitspraken die politici tijdens deze interviews deden?
- We blikken terug met een bondig overzicht. De één vindt klimaatzorgen “angstporno”, de ander vond kabinet-Rutte IV een “moetje”.
- Lees ook: Lijsttrekkers op campagne laten zich liever in Zuid-Nederland zien dan in Groningen
Door het plotselinge sneuvelen van kabinet Rutte IV afgelopen zomer, moet Nederland op 22 november naar de stembus om een nieuwe Tweede Kamer te kiezen.
Politieke partijen zagen zich genoodzaakt in luttele weken een complete campagne in de steigers te zetten, dikwijls met volledig nieuwe lijsttrekkers.
Voor onafhankelijk Kamerlid Pieter Omtzigt was het helemaal een uitdaging. De partij waar hij achter de schermen al geruime tijd aan werkte, moest opeens gelanceerd worden. Het was nu of nooit.
In drie maanden tuigde de oud-CDA’er een complete kieslijst op met 44 kandidaten. Zijn anti-establishment-, doch middenpartij Nieuw Sociaal Contract (NSC) gooit sindsdien hoge ogen. NSC strijdt in de peilingen om de koppositie met de VVD. Zij worden op de voet gevolgd door de nieuwe linkse fusiepartij GroenLinks-PvdA.
Met de komst van NSC lijkt de Tweede Kamer verder versnipperd te raken. Van alle 26 partijen die meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen, lijken er volgens de peilingen zo'n achttien kans te maken op één of meerdere zetels.
Wat willen diverse politieke stromingen met Nederland, bijvoorbeeld op het gebied van klimaat, wonen en regels voor het bedrijfsleven? Dat onderzochten we de afgelopen weken bij Business Insider. We interviewden verscheidene lijsttrekkers en nummer 2-kandidaten op de lijst van politieke partijen.
We spraken met Dilan Yeşilgöz (VVD), Esmah Lahlah (GroenLinks-PvdA), Caroline van der Plas (BBB), Rob Jetten (D66), Nicolien van Vroonhoven (NSC), Henri Bontenbal (CDA) en Pieter Grinwis (ChristenUnie).
Wat waren de meest gedenkwaardige uitspraken van deze politici? Bekijk het overzicht.
"Het is altijd een hel. De klimaathel" - Caroline van der Plas (BBB)
BBB-lijsttekker Caroline van der Plas vindt het geen ramp als Nederland een paar jaar later dan 2050 klimaatneutraal is, zo zei ze medio oktober tegen Business Insider. Zorgen over klimaatverandering wuift ze daarbij weg als "angstporno".
"Zolang ik leef, groeien we al op met angst. Angst voor de zure regen, het gat in de ozonlaag... daar hebben we maatregelen tegen genomen. Maar het is altijd een hel. De klimaathel. Zo van: we gaan allemaal dood als we dit niet doen. Frans Timmermans roept: wij zijn de laatste generatie die dit kan oplossen. Allemaal angstporno.”
"Wij zijn niet bezig met de man/vrouw-verhouding" - Dilan Yeşilgöz (VVD)
Het zou zo maar eens kunnen dat de komende verkiezingen historisch blijken te zijn. Met Dilan Yeşilgöz heeft de VVD namelijk voor het eerst een vrouw naar voren geschoven als lijsttrekker. Als haar partij de verkiezingen wint, wat volgens de laatste peilingen goed mogelijk is, kan Nederland voor het eerst een vrouwelijke premier krijgen.
Het lijkt de partij zelf niet zo bezig te houden, zei Yeşilgöz begin oktober tegen Business Insider.
"De VVD is niet bezig met de man/vrouw-verhouding. We kijken naar talent. Opmerkelijk genoeg is dat bij de partijen die daar wel dag en nacht mee bezig zijn niet helemaal gelukt. Dat vind ik wel grappig.”
'Kerncentrales zijn duur en overbodig' - Esmah Lahlah (GL-PvdA)
De 43-jarige Esmah Lahlah ontpopte zich de afgelopen jaren als een ongekend populaire politicus in Tilburg. Als wethouder Bestaanszekerheid, Kansengelijkheid en Talentontwikkeling nam ze het op voor kansarmen, bezocht ze talloze voedselbanken en versoepelde de lokale bijstandswetgeving.
In de verkiezingscampagne moet ze als nummer 2 op de lijst van GroenLinksPvdA een belangrijke stemmentrekker worden. Wat betreft de klimaatagenda verdedigde ze tegenover Business Insider het standpunt dat kernenergie niet in de groene energiemix van Nederland thuishoort.
"Volgens mij laten allerlei onderzoeken zien dat het een aantal jaren duurt om kerncentrales te bouwen. Tegen de tijd dat ze er zijn, had je al lang voldoende energie kunnen opwekken via wind- en zonne-energie. Dus ja, het is overbodig en ook nog eens heel duur.”
'Ik vind het zorgwekkend dat de VVD de PvdA half uitsluit en vooral naar de PVV lonkt' - Rob Jetten (D66)
D66-lijsttrekker Rob Jetten vindt het jammer dat het niet botert tussen de VVD en GroenLinks-PvdA, zei hij begin deze maand tegen Business Insider. Als deze twee partijen niet in een gezamenlijke coalitie belanden, sluiten zij daarmee volgens Jetten een route af naar een kabinet op het midden. Daarmee openen zij de deuren voor de flanken, meent de D66'er.
"Ik vind het zorgwekkend dat de VVD de PvdA half uitsluit en vooral naar de PVV lonkt. Of dat Timmermans zegt: ik wil eigenlijk sowieso niet met de VVD. Dan sluit je routes over het midden uit en beland je al heel snel op coalities op de flanken. En de flanken, daarmee hebben we na Kok en Balkenende twee keer een experiment gehad, één keer met LPF en één keer met de PVV. Dat waren volgens mij geen experimenten waar we heel blij van zijn geworden.”
'Rutte IV was voor alle partijen een moetje' - Henri Bontenbal (CDA)
Aan Henri Bontenbal de ondankbare eer om vanuit de brokstukken van het CDA weer een succesvolle partij te bouwen. Vooralsnog lijkt het CDA nog vooral te lijden onder zijn weinig vruchtbare deelname aan het afgelopen kabinet. Kiezers lijken te zijn uitgeweken naar NSC en BBB. Bontenbal zelf is dan ook onverbiddelijk over Rutte IV. Het was vooral een "moetje", zei hij er begin deze maand over tegen Business Insider.
“We zijn er met de beste intenties in gestapt. Maar achteraf gezien was het geen gelukkig kabinet. Het was voor alle partijen een beetje een moetje. Dan begin je met 0-4 achterstand.”
'Wij zeggen: ruim die hele rimram op' - Pieter Grinwis (CU)
Ook de ChristenUnie had weinig met het kabinet-Rutte IV, zei nummer Pieter Grinwis vrijdag tegen Business Insider. De nummer 2 van de ChristenUnie fungeert bij zijn partij als de fiscale man en lijkt de val van het kabinet dan ook vanuit zíjn oogpunt te analyseren.
Het liefst wil Grinwis dan ook een radicale verandering van het belastingstelsel. Het belastingstelsel moet zo eenvoudig en zo robuust mogelijk zijn. "Eenvoud is ook rechtvaardigheid.”
“Wij zeggen: ruim die hele rimram op. Schrap toeslagen waar mogelijk. Bij de huurtoeslag is dat lastig. Deze kun je wel vervangen door een huursubsidie op basis van iemands vastgestelde inkomen, zodat je af bent van de voorschotten. Maar de zorgtoeslag kun je wel vrij eenvoudig afschaffen. Je kunt deze bijvoorbeeld compenseren door het minimumloon te verhogen en de nominale zorgpremie te verlagen. Ook de algemene heffingskorting en het kindgebonden budget kun je vrij eenvoudig schrappen.”
‘Wij zijn niet bang om de intensieve veeteelt aan te pakken’ - Nicolien van Vroonhoven (NSC)
NSC ziet zich als een echte middenpartij, zoals het CDA dat vroeger was. Het kan na de verkiezingen wat betreft de partij van Pieter Omtzigt dus zowel over links als over rechts.
Business Insider sprake met de nummer twee op de lijst, Nicholien van Vroonhoven, welke uitdagingen zoiets met zich meebrengt. Op het gebied van migratie botert het beter met rechts en voor bestaanszekerheid ligt een buiging naar links meer voor de hand.
Opvallend is verder dat NSC, in tegenstelling tot het CDA vroeger, zich niet als een boerenpartij profileert. Dat stukje identiteit is overgenomen door BBB. Op dit punt zei Van Vroonhoven dan ook: "Anders dan bijvoorbeeld de BBB zijn wij niet bang om de intensieve veeteelt aan te pakken. Die heeft waarschijnlijk helemaal geen plek meer in ons land, ook vanwege het dierenwelzijn."
Lees alle interviews van Business Insider met politici terug:
- Dilan Yeşilgöz (VVD): ‘Je moet niet bedrijven uit Nederland wegpesten, een belastingtarief moet fair zijn’
- Esmah Lahlah (GroenLinks-PvdA): ‘Kerncentrales zijn duur en overbodig'
- Caroline van der Plas (BBB): ‘Wij gaan ervan uit dat zowel Omtzigt als BBB meer zetels halen dan in de peilingen’
- Rob Jetten (D66): ‘Ik vind het gevaarlijk dat Omtzigt een kabinet over rechts overweegt’
- Henri Bontenbal (CDA): ‘We moeten het over arbeidsmigratie durven hebben’
- Nicolien van Vroonhoven (NSC): ‘Wij zijn niet bang om de intensieve veeteelt aan te pakken’
- Pieter Grinwis (ChristenUnie): “Wie pech heeft, houdt van elke euro die hij extra verdient slechts 8 cent over”
